Rys historyczny

Popówka była młodą wsią - liczyła zaledwie 4 chaty i 5 rodzin jednak było to aż 37 osób. Przed II wojną światową stały na tym terenie już dwa domy. Te oraz kolejne zbudowane były z drewnianych bali z dachem o czerwonej dachówce lub betonowej. Nie było ganków, jak i krzyża przy drodze. Była to ziemia, którą uprawiali również mieszkańcy wsi Pieszczaniki.

Wydarzenia 30.07.1943 r.

W czasie okupacji niemieckiej, w latach 1942-1943, w rejonie wsi Popówka w lesie znajdował się obóz partyzantki radzieckiej. Prowadzili dywersję a okoliczna ludność była zmuszona dostarczać partyzantom żywność, lekarstwa i odzież, a także posiadaną broń. W odpowiedzi na działalność partyzancką hitlerowcy nasilili masowe wywózki i aresztowania mieszkańców okolicznych wsi. Hitlerowcy skierowali ekspedycję karną, a nie mogąc wyłapać partyzantów zemścili się na mieszkańcach wsi Popówka. Jak mówi Aleksandra Chrzanowska 'chleb dawali i za chleb przepadli' ¹. Ofiarami było 10 mężczyzn, 11 kobiet i 16 dzieci. Najstarsza osoba miała 57 lat zaś najmłodsza zaledwie rok. Przy życiu pozostała jedna osoba – Elżbieta Dzienisiuk. Wiele osób opowiada różne okoliczności związane z jej ocaleniem. Mikołaj Dzienisiuk, krewny, który mieszkał z nią po sąsiedzku w Białymstoku, twierdził, że był to zwykły przypadek – skoczyła w zboże i umknęła uwadze Niemców.

Śmierć ponieśli: Agata Dzienisiuk, lat 45; Aleksander Dzienisiuk, lat 45; Aleksander Dzienisiuk, lat 5; Anna Dzienisiuk, lat 45; Antonina Dzienisiuk, lat 4; Borys Dzienisiuk, lat 15; Sergiusz Dzienisiuk, lat 6; Elena Dzienisiuk, lat 8; Eugeniusz Dzienisiuk, lat 13; Galina Dzienisiuk, lat 15; Grzegorz Dzienisiuk, lat 22; Helena Dzienisiuk, lat 7-8; Jaryna (Iryna) Dzienisiuk, lat 57; Józef Dzienisiuk, lat 57; Julian Dzienisiuk, lat 45; Leokadia Dzienisiuk, lat 2; Leonida Dzienisiuk, lat 10; Lidia Dzienisiuk, lat 12; Luba Dzienisiuk, lat 2; Maria Dzienisiuk, lat 45; Michał Dzienisiuk, (s. Piotra) lat 60; Michał Dzienisiuk, (s. Jakuba) lat 45; Mikołaj Dzienisiuk, lat m.in. 16; Nina Dzienisiuk, lat 18; Olga Dzienisiuk, lat 50; Raisa Dzienisiuk, lat 15; Walentyna Dzienisiuk, lat 21; Wiera Dzienisiuk, lat 45; Włodzimierz Dzienisiuk, lat 10; Zinaida Dzienisiuk, lat 18; Konstanty Mojsak, lat 25; Lidia Mojsak, lat 19; Jerzy Mojsak, 1 rok; Aleksy Protopopow, lat 23; Tamara Protopopow, lat 22; Paweł Stankiewicz, lat 45 i Aleksander Zając, lat 27 ².

W 1946 roku grób ekshumowano, szczątki przewieziono na cmentarz w Królowym Moście, gdzie dokonano uroczystego pochówku w zbiorowej mogile³.

Są trzy miejsca związane z Popówką: pierwszym jest teren, na którym istniała wieś, drugim – zbiorowa mogiła na cmentarzu w Królowym Moście, a trzecim - miejsce zamordowania mieszkańców wsi obok cmentarza żydowskiego pod Gródkiem (ryc. 1). 4 września 1960 r. na terenie byłej wsi stanął kamień pamiątkowy (ryc. 2). W 1965 r. na cmentarzu w Królowym Moście postawiono pomnik z imionami pomordowanych. Monument odnowiono 3 lata temu (ryc. 3). W 1982 r. w wyniku starań społeczności lokalnej zbudowano również pomnik na terenie byłej wsi (ryc. 4).

¹ Popówka 70 lat w pamięci [1 płyta DVD] Gródek 2013.
² J. Religa, J. Fajkowski Hitlerowskie zbrodnie na wsi polskiej 1939-1945, Książka i wiedza, Warszawa 1981
³ Gminne centrum kultury w Gródku, http://gckgrodek.pl/index.php?page=popowka-pamietamy [Dostęp: 2.06.2015]