Krynki
Krynki to miejscowość leżąca 50 km na wschód od Białegostoku, nieopodal granicy z Białorusią. Nazwa miejscowości wywodzi się prawdopodobnie od słowa "krynica", oznaczającego źródło w miejscowym języku. Na początku był tu dwór książęcy, zbudowany przed 1429 rokiem przy trakcie z Wilna i Grodna do Krakowa. W 1509 roku król Zygmunt Stary nadał Krynkom herb na którym złoty gryf stoi na tylnych łapach, tarcza herbu jest koloru błękitnego. Od tego momentu Krynki występują jako miasto. W roku 1522 Zygmunt Stary ufundował w Krynkach kościół, a w 1540 roku wydał przywilej na cotygodniowy targ. W dniu 22 listopada 1569 roku król Zygmunt August nadał Krynkom prawa miejskie magdeburskie.
W Krynkach od początku XVI wieku zaczęli osiedlać się Żydzi. Otrzymali oni w 1639 przywilej na założenie synagogi, cmentarza i mykwy, a także na rozwijanie handlu, budowę oberż i produkcję alkoholu. W 1789 w mieście mieszkało już ok. 700 Żydów.
Kolejne zmiany nastąpiły w Krynkach pod koniec XVIII wieku, kiedy administratorem został podskarbi Antoni Tyzenhaus. Z jego inicjatywy przebudowano miasto, nadając mu nowy układ przestrzenny, z sześciobocznym rynkiem, na którym wybudowano halę targową i dwunastoma ulicami wybiegającymi z naroży rynku.
Po rozbiorach Krynki znalazły się w zaborze rosyjskim. W 1832 roku Dwór Kryński wraz z dobrami odkupił podkomorzy grodzieński Jan de Virion.
W XIX wieku rozwinął się w Krynkach przemysł. Powstało kilka manufaktur tekstylnych, wśród nich największa Lipharta, zatrudniająca 100 pracowników oraz liczne garbarnie. Mieszkańcy zajmowali się również handlem, garncarstwem i gorzelnictwem. Nastąpił też szybki wzrost liczby mieszkańców, była to głównie ludność żydowska - w 1905 roku - 6 tysięcy, a w 1914 - 10 tysięcy mieszkańców. Miasto stało się ważnym ośrodkiem przemysłu włókienniczego i skórzanego, a także gorzelnictwa i garncarstwa. Pod koniec XIX stulecia miasto zostało zniszczone na skutek trzech wielkich pożarów (w 1879, 1882 i 1887 r.), w wyniku których spłonęły m.in. fabryki i zakłady przemysłowe.
We wrześniu 1939 r. miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną, zaś w czerwcu 1941 r. do Krynek wkroczyły wojska niemieckie. Rozpoczęły się prześladowania ludności żydowskiej, okupanci spalili synagogę i domy modlitwy.
W grudniu
1941 r. utworzono w Krynkach getto, w którym skupiono całą żydowską ludność miasteczka oraz Żydów z okolicznych miejscowości. Getto zlikwidowano w listopadzie 1942 r. a jego mieszkańców wywieziono do obozu zagłady w Treblince.
Okres świetności miasta zakończył się po II wojnie światowej. Zniszczone w 70% i wyludnione Krynki w 1950 roku utraciły prawa miejskie, stając się wsią gminną, aż do 1 stycznia 2009 r., kiedy to Krynki odzyskały prawa miejskie.
Wczoraj: | 201 |
Dziś: | 843 |