Upamiętnienie pochowanych na Mogiłkach

13 sierpnia 2022 r., przed południem, zebrali się przed Mogiłami zaproszeni Goście i Mieszkańcy wsi Radunin, aby uczcić pamięć zmarłych pochowanych na wiejskim cmentarzyku.

Wszystkich uczestników tego wydarzenia  powitał sołtys, Pan  Janusz Warpechowski. Podziękował za przyjęcie zaproszenia i przybycie:  Jego Ekscelencji Księdzu Arcybiskupowi Jakubowi, Ordynariuszowi Prawosławnej Diecezji Białostocko- Gdańskiej, Jego Ekscelencji Księdzu Biskupowi Archidiecezji Białostockiej Henrykowi Ciereszko, księżom proboszczom:  księdzu  kanonikowi Stanisławowi Kochanowskiemu, proboszczowi Parafii pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gródku oraz księdzu  Radosławowi Kondraciukowi, proboszczowi Parafii pw. Świętej Anny w Królowym Moście, Panu Wiesławowi Kuleszy, wójtowi Gminy Gródek, Reprezentacji Nadleśnictwa Waliły, delegowanej przez Pana Dariusza Mytycha, Nadleśniczego Nadleśnictwa Waliły oraz mieszkańcom wsi. Na wstępie zauważył, że wieś  Radunin zamieszkują od kilku pokoleń rodziny i osoby tu urodzone oraz rodziny osiadłe w  ostatnich latach. Powiedział, że celem tego uroczystego spotkania jest upamiętnienie zmarłych pochowanych na wiejskich Mogiłkach. Lucja Orzechowska przybliżyła zebranym historię tego szczególnego miejsca.

Mogiłki związane są nierozerwalnie z historią Radunina. To, co wiemy na ich temat zostało utrwalone w naszej pamięci na podstawie opowieści rodziców i dziadków oraz sąsiadów w formie przekazu ustnego. Usytuowane są na wzgórzu,  za rzeką Radulinką. W pierwszej połowie XIX wieku był to cmentarzyk wiejski -  najpierw  choleryczny, później grzebano tu zabitych żołnierzy armii napoleońskiej, carskiej, powstańców powstania styczniowego, poległych w czasie obu wojen światowych. Było to także miejsce pochówku zmarłych mieszkańców wsi Radunin, zanim założono cmentarze w Szudziałowie, Gródku i Królowym Moście. W dzieciństwie chodziłyśmy z koleżankami ze wsi na Mogiłki porządkować znajdujące się tam  groby. Rósł tam tzw. boży raj, takie małe zielone różyczki zwane „kapustą”. Układałyśmy z nich  małe krzyże na grobach.  Naszą szczególną uwagę przykuwały znajdujące się po lewej stronie cmentarzyka małe mogiłki z wetkniętymi w ziemię krzyżykami. Tam spoczywały szczątki doczesne dzieci zmarłych po urodzeniu, nie ochrzczonych i dzieci nieporne, tzn. zmarłe wcześniaki z kilku rodzin ze wsi. Po latach czas zatarł ślad po miejscach pochówków, ale żyją one w pamięci mieszkańców wsi.  Szczegóły dotyczące historii Mogiłek przekazali najstarsi, żyjący jeszcze sąsiedzi z rodzin Bućków, Chomczyków Drobotów, Lisowskich, Martoników, Oleszkiewiczów, Olszewskich,, Tomaszewskich, Wierzbickich, Sobolewskich,  Szeremetów i Zagrobów, z prośbą, aby się o tych zmarłych upomnieć.

Ksiądz Arcybiskup Jakub w swoim wystąpieniu zauważył, że nie znamy imion zmarłych spoczywających na Mogiłkach, ale są to osoby obdarowane przez Boga ludzką godnością. Podziękował mieszkańcom Radunina, którzy zainicjowali pomysł upamiętnienia tego miejsca i zatroszczyli się o jego przygotowanie. Ksiądz Biskup Henryk w swoim wystąpieniu podkreślił, że Mogiłki wpisują się w historię naszej  ziemi ojczystej. Wyraził radość, że są miejscem żywej pamięci mieszkańców.

Modlitwę za zmarłych, pochowanych na Mogiłkach odprawili księża biskupi z udziałem księdza protodiakona Aleksandra Łysynkiewicza z parafii pw. Św. Mikołaja w Białymstoku i księży proboszczów, pod przewodnictwem Jego Ekscelencji Księdza Arcybiskupa Jakuba, który  sprawował panichidę.  Litanię do wszystkich świętych oraz modlitwę Anioł Pański zakończoną śpiewem „Wieczny Odpoczynek racz im dać Panie”  prowadził Jego Ekscelencja Ksiądz  Biskup Henryk Ciereszko.

Po modlitwie,  pamiątkową tablicę zaprojektowaną przez Pana Andrzeja Muszyńskiego, przymocowaną do kamienia znalezionego się na Mogiłkach,  poświęcili  księża biskupi.

Na tablicy widnieje napis:

Pamięci tu spoczywających:

zmarłych na cholerę i tyfus mieszkańców wsi Radunin, wcześniaków,
żołnierzy armii napoleońskiej i carskiej oraz poległych w czasie powstania styczniowego
 i wojen światowych.

„Wieczny odpoczynek racz im dać Panie” „Wiecznaja pamiać”

Mieszkańcy wsi Radunin, 2022 r.

Wiązankę kwiatów pod  tablicą złożyli leśnicy z Nadleśnictwa Waliły, a zapalone znicze ustawili: Pan  Wiesław Kulesza, Wójt Gminy Gródek oraz mieszkańcy wsi - Pani Taisa Lisowska i Pani Helena Tomaszewska.  

Na zakończenie uroczystości Pan Janusz Warpechowski podziękował anonimowemu Sponsorowi - Bogu znanemu - za ufundowanie  pamiątkowej tablicy, Panu  Wiesławowi Kuleszy  i Pracownikom Gminy Gródek oraz Panu Januszowi Olszewskiemu za ogrom prac porządkujących teren przed Mogiłkami i na Mogiłkach.

To szczególne dla mieszkańców Radunina wydarzenie zwieńczyło wspólne świętowanie
w cieniu drzew na posesji Orzechowskich.

Opr. Lucja Orzechowska